در این میان بارنامه به عنوان مهمترین سند حمل و نقل، نقش اساسی ایفا می‌کند، به طوری که امکان انتقال کالا به دیگری بر اساس بارنامه وجود دارد. در اصل بارنامه سندی است که ارتباط قانونی بین فرستنده کالا و گیرنده همان کالا را برقرار می‌کند و به علاوه سندی است که موجب نقل مالکیت کالا می‌گردد و به موجب این سند، مالکیت کالای مندرج در بارنامه از شخصی به شخص دیگر منتقل میشود.
از دیدگاه حقوقی با توجه به مقررات بین المللی، بارنامه سندی تعهد آور شناخته شده و نمایانگر وجود قراردادی (رسمی یا حرفه‌ای) بین فرستنده کالا و حمل کننده آن برای حمل کالای مندرج در بارنامه می‌باشد.
همانگونه که بیان شد بارنامه سندی است که به امضا حمل کننده رسیده و یا از طرف او امضاءشده و بیانگر آن است که کالا دریافت یا بارگیری شده و به موجب این سند حمل کننده متعهد است که کالایی را که تحویل گرفته در قبال ارائه بارنامه، به گیرنده‌ای معلوم یا به حواله کرد و یا به شخصی که بارنامه را در دست دارد تحویل نماید. بارنامه کاملترین سند حمل است و شرایط و مفاد آن قبول جهانی یافته و وجهه قانونی دارد.
بارنامه به عنوان یک سند حمل دربردارنده مفاد و مفاهیمی می‌باشد که اهمیت بسیاری داشته و باید مورد توجه طرفین قرار بگیرد، از جمله ویژگی های اساسی بارنامه بدین گونه است که:
- آن را به منزله یا مبین قرارداد حمل می‌دانند که بر اساس مندرجات آن تکالیف فی‌مابین حمل کننده و دارنده بارنامه را مثلا در مواردی که کالا تلف یا کسر شود و یا دچار خسارت گردد، مشخص می‌سازد.
- بارنامه رسیدی است که در ازاء کالایی که در ید اختیار متصدی حمل است، قرار می‌گیرد و دال بر مالکیت یا حق تصرف کالاست. لازم به ذکر است این ویژگی بارنامه را به دودسته قابل معامله و غیر قابل معامله تقسیم می‌کند.
- مندرجات بارنامه حاکی از توافق نسبت به کرایه حمل است و این که کرایه حمل پیشاپیش پرداخت شده یا باید از گیرنده کالا وصول شود که در حالت اخیر با عنوان (Collect Freight ) یا کرایه در مقصد، مبلغ کرایه تعیین و در بارنامه درج می‌گردد. نکته مهم آن است که متصدی حمل یا نماینده او بایستی به هنگام مبادله بارنامه با ترخیصیه (سند واگذاری کال) در احراز هویت گیرنده دقت نماید.
- بارنامه ثابت می‌کند که فرستنده کالایی را به متصدی حمل تسلیم کرده است. در این حالت بارنامه به منزله رسید دریافت کالاست. پس از صدور بارنامه اگر متصدی حمل خلاف مندرجات آن ادعائی داشته باشد، پذیرفته نمی‌شود، زیرا صدور بارنامه بر تحویل کالا از جانب فرستنده باهمان کیفیت بیان شده در بارنامه گواه است.
- بارنامه دلیل مالکیت محسوب شده و سندی قابل معامله و قابل ظهرنویسی است و معمولا به حواله کرد صادر میشود ولی می‌توان به نام حامل نیزآنها را صادر نمود.
- بارنامه باید بدون قید و شرط باشد، مگر آنکه بین طرفین به صورت دیگری توافق شده باشد.
انواع بارنامه به دسته بندی های زیر تقسیم میشود :
الف. بارنامه رسمی و غیر رسمی official and unofficial Bill of Lading
بارنامه های رسمی توسط دولت ها صادر میشود حال آنکه بارنامه های غیر رسمی توسط سازمان های مردم نهاد یا غیر دولتی صادر میگردند.
ب. قابل معامله و غیرقابل معامله Negotiable & non-negotiable
بارنامه های غیر قابل معامله قابل انتقال و ظهرنویسی نیستند.
ج. بارنامه حمل در خن کشتی On Board BL و بارنامه حمل روی عرشه On Deck BL
د. بارنامه بدون قید Clean BL و بارنامه مشروط Dirty BL
ه. بارنامه مستر MBL و بارنامه داخلی یا هاوس HBL
ی . بارنامه سراسری TBL و بارنامه ترکیبی Combined Transport Bill of Lading
انواع بارنامه محدود به موارد فوق نیست و لیست بالا صرفا اشاره به پر کاربردترین این بارنامه ها را دارد.